نقدی بر اکوسیستم کسب و کار های نوپا در اصفهان

طنین انتظار : نقدی بر اکوسیستم کسب و کارهای نوپا در اصفهان و بررسی فضای کسب و کار اصفهان به قلم مهدی گمرکی

اکوسیستم تعریفی بسیار قدیمی دارد نزدیک به هشت دهه پیش یک گیاه شناس انگلیسی به نام روی کلافام این واژه را استفاده کرد او می گفت مجموعه ای از المان‌های فیزیکی و المان‌های بیولوژیک که در کنار هم قرار می‌گیرند و در رابطه با یکدیگر یک سیستم را خلق می‌کنند اکوسیستم نامیده می شود.

بعد از آن رابرت کریستوفرسون تعریف کامل تری ارائه کرد او اعتقاد داشت اکوسیستم یک سیستم طبیعی شامل گیاهان، حیوانات و میکروارگانیسم‌ها (مجموعه‌ی موجودات زنده) است که در یک ناحیه مشخص با همه‌ی عوامل و اجزای فیزیکی غیرزنده‌ی محیط در تعامل هستند.

با این تعاریف اکو سیستم در حوزه کسب و کار چیست اصولا چه تعریفی دارد و آیا وضعیت آن در اصفهان قابل قبول است و یا باید طرحی نو در انداخت.

اگر بخواهیم تعریفی ساده از اکوسیستم کسب و کار داشته باشیم باید گفت اکوسیستم «مجموعه‌ای از افراد، سازمان‌ها، روش‌ها، قوانین، رویدادها و سایر اجزا و المان های مرتبط که در یک محدوده جغرافیایی با تمرکز بر فعالیت‌های کارآفرینی اقدام به خلق ثروت ، اشتغال و ارزش افزوده می کنند که ما حصل آن توسعه و رشد اقتصادی آن محدوده جغرافیایی است» می باشد.

اکوسیستم کارآفرینی و اکوسیستم‌های کسب و کار هر دو منجر به ایجاد روابطی جدید در حوزه های مختلف می شود. اکو سیستم سالم کسب و کار یک مجموعه ای از اجزا می باشد که هر یک کمک به توسعه و رشد اقتصادی هر محدوده جغرافیایی می کند و وجود هرکدام از اجزا به صورت واحد کارایی خاص خود را از دست می دهد ولی همکاری مجموعه اجزا با یکدیگر به پیشرفت و رونق کسب و کار کمک می کند.

اما نیاز های یک اکوسیستم چیست و چه حد آن در منطقه ما موجود است. با تعاریفی که در بالا بیان شد به نظر می رسد در کل اکوسیستم مناسبی در حوزه کسب و کار در استان اصفهان موجود نمی باشد. اکوسیستم اجزا و حوزه های مختلفی دارد اجزایی همچون مالی و اعتباری ، پشتیبانی و مشاوره ، سیاست گذاری ، بازار ، منابع انسانی و زیرساخت.

ابتدا به حوزه مالی و اعتباری بپردازیم. نقش حوزه های مالی در ایجاد و توسعه کسب و کار های نوپا بسیار پررنگ می باشد. حوزه های مالی در بخش کسب و کار های نوپا تعاریف خاص خود را دارند. اصولا سرمایه گذاری در اینگونه کسب و کار ها همیشه با مخاطرات فراوانی همراه بوده است، بنابراین هر کسی حاضر به سرمایه گذاری نخواهد شد و به همین دلیل روش های تامین مالی برای کسب و کار های نوپا متفاوت می شود . به همین دلیل سرمایه گذاران فرشته و یا صندوق های خطر پذیر که وابسته به اشخاص و یا موسسات مالی و سرمایه گذاری هستند در کنار این کسب و کار ها و بهتر بگوییم در اکوسیستم کسب و کار حضور می یابند.بازارهای سرمایه و موسسات مالی کوچک نیز می توانند گره گشای کسب و کار ها در حوزه تامین منابع مالی گردند.متاسفانه وجود اینگونه سرمایه گذاران در استان کمرنگ می باشد و در عین حال نوع سرمایه گذاری همراه با تضمین و بدون قبول ریسک سرمایه گذاری که در عرف سرمایه گذاری مرسوم می باشد توسعه این کسب و کار ها را با مشکلات فراوانی همراه کرده است.

باید گفت نیاز تامین مالی نیاز حیاتی هر کسب و کاری می باشد ولی فعالان حوزه کسب و کار در استان اصفهان یا از آن برخوردار نیستند و یا در صورت وجود ، دسترسی به آن به سختی امکان پذیر می باشد. مشکلی که متاسفانه فعالین این عرصه را به سمت وام های بانکی برده و در ادامه اصولا شکست آن ها را حتمی می سازد!

در حوزه پشتیبانی و مشاوره کسب و کار نیز اصفهان با مشکلات زیادی مواجه می باشد، ایجاد یک کسب و کار نوپا نیاز به محیطی برای رشد مناسب دارد. در فضای کسب و کار کنونی اثری از محیط های رشد با تعاریف آن موجود نمی باشد.

خدماتی که شتابدهنده ها و مراکز رشد در بخش پشتیبانی از کسب و کار ها ارائه می دهند به خصوص در حوزه های مشاوره و مربیان کسب و کار در توسعه و رونق آن تاثیر فوق العاده ای خواهد داشت. در عین حال نیز ارائه خدمات جانبی دیگر از جمله دفاتر کار و … نیز پر اهمیت خواهد بود.

در حوزه سیاست گذاری نیز کسب و کار ها با مشکلات متعددی روبرو هستند. متاسفانه قوانین مالیاتی ، کار و مراحل دریافت مجوز ها شفاف و روشن نیست و مشوق های خاصی نیز در این زمینه دیده نمی شود. و در صورت تمایل به ترمیم فضای کسب و کار توسط دولت قطعا نیازمند به ترمیم سیاست های اعمال شده در سال های گذشته هستیم.

بازار نیز از مهم ترین عوامل شکل گیری مناسب محیط کسب و کار هست. کلینیک های کسب و کار در صورت ایجاد می توانند خدمات بسیار مناسبی را در این حوزه به صاحبان کسب و کار ارائه کنند و نیاز های صاحبان کسب و کار در حوزه های مختلف بازار از جمله بازاریابی و فروش را مرتفع سازند. همچنین استفاده از شبکه های توزیع مویرگی نیز عاملی دیگر در توسعه کسب و کار های اینترنتی می باشد که حضور این شبکه ها بسیار مفید و با ثمر خواهد بود.

منابع انسانی و تحقیق و توسعه نیز از دیگر اجزای اکوسیستم می باشد. در کنار کلینیک های کسب و کار مدارس کسب و کار نیز در توسعه منابع انسانی بسیار مفید می باشد و می تواند نقش مهمی را توسعه اشتغال پایدار ایفا نماید.

در مجموع باید گفت اکوسیستم کسب و کارهای نوپا در استان فضای مناسبی نیست و بهترین راه ایجاد اشتغال پایدار اصلاح و ترمیم فضای موجود در استان به نفع سرمایه گذاران و صاحبان ایده می باشد. فقدان اکوسیستم کسب و کار در حوزه کسب و کارهای اینترنتی و نوپا نیز از مهمترین نقاط ضعف استان می باشد که اصلاح نقاط ضعف همت عالی دولت و بخش خصوصی را می طلبد.

مهدی گمرکی کارشناس تجارت الکترونیک